Stel je voor, je schip zit muurvast in het Antarctische ijs, maandenlang is er geen redding in zicht, je voorraad slinkt en de kou bijt zich vast in alles wat leeft. En tóch breng je elke man (28 in totaal) levend thuis. Wat Ernest Shackleton deed wordt meer dan een eeuw laten nog steeds, o.a. door Harvard Business School, als voorbeeld gebruikt.

Drie lessen die jij als leider in 2025 kunt leren van Shackleton:

1️⃣ Gebruik RITUELEN als anker in de storm.

Shackleton bracht zijn mannen elke dag weer dezelfde kleine zekerheden: vaste eettijden (one match, one meal), duidelijke werkblokken, tijd voor een grap. Lijkt misschien onbelangrijk als je maandenlang vastzit in het ijs, maar het hield hoop en discipline overeind.
Zelfs toen het kamp wekenlang niet bewoog, hield hij strak vast aan het ritme: iedere dag dezelfde eettijden, vaste momenten voor jacht en onderhoud, en zelfs een potje voetbal op het ijs. Die kleine stukjes normaliteit gaven structuur aan het zinloze wachten — en hielden hoop en saamhorigheid levend.

➡️ Waarom het werkt: rituelen verlagen ruis en keuzestress, sparen energie en geven mensen elke dag een mini-overwinning. En dat is precies wat je nodig hebt als het eindpunt nog mijlenver weg is.

2️⃣ Durf te kiezen, zelfs als je niet alles weet.

Wekenlang dreef het ijs hen mee, zonder dat ze wisten waar ze zouden eindigen. Kaarten waren nutteloos, de route onvoorspelbaar. En toch koos Shackleton. Hij besloot niet te blijven wachten, maar alles te riskeren: eerst de tocht over het ijs naar open water, daarna met drie kleine reddingsboten naar Elephant Island. Daar nam hij de grootste gok van allemaal: met vijf mannen en nauwelijks proviand begon hij aan een 1.300 kilometer lange open-boottocht naar hulp op South Georgia.
Die beslissing was verre van zeker, maar gaf iedereen iets om zich op te richten. Eén plan. Eén richting. Eén verhaal waarin elke taak een doel kreeg.

➡️ Waarom het werkt: durven kiezen stopt de eindeloze twijfel en geeft mensen een verhaal om zich aan vast te houden.

3️⃣ Doseer de waarheid, zodat mensen kunnen blijven bewegen.

Shackleton vertelde zijn mannen niet alles tegelijk. Hij wist dat ze na dagen op zee eerst warmte, eten en slaap nodig hadden, vóór hij kon zeggen hoe precair de situatie écht was. Zo hield hij hun veerkracht intact. Hij gaf informatie in porties: eerst wat er nú moest gebeuren, daarna wat er daarna kwam. Altijd eerlijk, nooit alles in één keer.

➡️ Waarom het werkt: mensen kunnen veel meer verdragen als informatie in hapklare stappen komt — eerst stabiliteit, dan perspectief, dan actie. Kortom, vertaal de informatie naar korte, concrete verhalen, want die geven handelingsperspectief.

Verhalen geven betekenis aan chaos. Ze maken van losse feiten een richting en van angst een opdracht.

Hoe ga jij als leider om met een crisis?